คุณค่าที่แสดงให้เห็นสภาพชีวิต
๑. การแสดงสภาพชีวิตในแง่ของความเชื่อ
จากเรื่องความพยาบาทเนื้อเรื่องบางตอนจะเป็นการสะท้อนถึงการปฏิบัติตามความเชื่อต่างๆ
ดังตัวอย่างเช่น
-การการนับถือทูตผีดังข้อความที่ว่า
ในเรื่องที่ช่วยพลเมืองในคราวอับจนใหญ่นั้นยังฝังอยู่ในหัวใจของพวกที่คงแก่เรียนอยู่เป็นเนืองนิตย์พวกเนียโปลิตันกลัวความตาย
ถือผีถือสาง และรักตัวของตัวเองเป็นอย่างยิ่ง(พระยาสุรินทราชา,๒๕๑๔:๓๑)
-การทำพิธีฝังศพดังข้อความที่ว่า
ท่านบาทหลวงที่ทีพระเดชพระคุณองค์นั้นอีกแล้ว
ท่านสมเพชว่าเขาจะฝังข้าพเจ้าเปล่าๆดุจะเป็นการไม่บังควร ต้องมีของในศาสนาเป็นสิ่งนำหนทางไปสู่ที่ชอบด้วย
บางทีเมื่อสวดมนต์สวดพรส่งวิญญาณข้าพเจ้าแล้ว ท่านจะเอาไม้กางเขนอันนั้นวางลงบนอก(พระยาสุรินทราชา,๒๕๑๔:๔๘)